Het verhaal van de vluchteling
Hoge opkomst voor Het Verhaal van de Vluchteling
Wereld Vluchtelingen Dag, Eemnes, 24 juni 2023
In de volle theaterzaal van het Huis van Eemnes maakten de toeschouwers kennis met verhalen van vluchtelingen. De dichter Baban Kirkuki vertelde het waarom van zijn vlucht uit Irak en het verhaal van zijn vlucht naar Nederland. Als kritische jonge dichter kreeg hij het vooruitzicht van een huis, een auto en mooie vrouwen, maar moest daarvoor wel maandelijks vier gedichten schrijven over de pracht en praal van het land. De voorwaarde was wel dat hij in zijn gedichten geen kritiek meer op de dictator Sadam Hoessein zou verwoorden. De jonge dichter Baban vertrok uit zijn land en kreeg na omzwervingen asiel in Nederland.
Indrukwekkend was de performance van woordkunstenaar Sean Bogaers, die het publiek vooraf waarschuwde dat hij een confronterende tekst had en de mensen op het puntje van hun stoel dwong om te luisteren naar wat het betekent om zelf te moeten vluchten, voor een dreigende oorlog, voor bombardementen en oprukkende vijanden. De vraag, wat doe je dan, bleef als een stille onweersbui in de zaal hangen. Net als het antwoord op zijn vragen: wanneer was u voor het laatst gelukkig? En wanneer was u ongelukkig?
Ontroerend was het gedicht dat Elif van zeven jaar voordroeg; met haar ouders was zij meegekomen naar Nederland, maar ondanks haar vriendjes hier op school soms heimwee heeft naar het land waar zij vandaan komt, het land waar haar grootouders wonen, die haar niet meer kunnen knuffelen.
Betoverend zong het Internationaal Eemnesser Kinderkoor, kinderen van de basisschool De Hobbitstee, onder leiding van Marga Hilhorst, over de wereld die een toverbal is. Ontwapend waren de kinderdichter Roman en zijn zusje Karina met de voordracht van het gedicht over oorlog en vluchtelingen, een gedicht dat Roman had geschreven.
Dorpsdichter Anne Roozeboom en haar zus Liselot Schröder voerden het publiek aan om samen het Taalcafélied te zingen. Verschillende keren kwam het Taalcafé ter sprake, onder meer door de poëtische uitspraak van een bezoeker van het Taalcafé: taal is de sleutel van jouw land.
Niet minder dan honderdveertig mensen waren gekomen om te luisteren naar dichters en muzikanten. Aan het begin van de avond sprak Roland van Benthem, de burgemeester van Eemnes, hen toe, ook namens de collega burgemeesters van Blaricum en Laren. Hij stond stil bij dr wereldwijde vluchtelingenproblematiek. Hij bedankte vrijwilligers die zich inzetten voor de opvang van vluchtelingen en voor hun hulp bij het leren van de Nederlandse taal.
De avond werd afgesloten door de muzikant Inoy Son, een vluchteling uit Oekraïne. De muzikant kreeg zowel enthousiaste reacties uit de zaal als vragende blikken. De spirituele, dromerige muziek bekoorde een grote groep bezoekers. Een bezoeker vergeleek Inoy Son met de bekende zangeres Kate Bush. Het vluchtverhaal van de muzikant werd uitgesproken door Gerard Beentjes, de presentator van de avond. De drummer van de muziekband waarvan Inoy Son deel uitmaakte, bleef achter in Oekraïne en verruilde zijn drumstokjes voor een geweer.
De organisaties het Steuncomité Eemnes Oekraïne, Burgercomité Vluchtelingen Blaricum en Goede Buren Eemnes zijn erin geslaagd om een indrukwekkende avond te presenteren, met een divers programma, waarin het verhaal van de vluchteling belicht werd, een formule die vraagt om een vervolg.
Deze avond was mede mogelijk gemaakt door bijdragen van de Gemeente Eemnes, Rotary Laren Blaricum en de Bibliotheek Gooi+.
Wil je terug gaan
door Baban Kirkuki
ze vragen mij:
ga je terug naar Koerdistan
als het land veilig is
ik antwoord:
als ik ooit terug
naar de baarmoeder zou gaan
zal ik geen asiel aanvragen
en geen vlucht voor mijn ziel kiezen
ik zal mijn lichaam
niet laten trillen in de kou
ik schommel in twee werelden
de ene waar ik nu in leef
de andere in mijn dromen
een land voor mijn paspoort
geschreven in de lade
van een gemeentekantoor
mijn andere land
ligt in het noorden
het noorden van mijn hart
Toespraak door Roland van Benthem
Lieve mensen, fijn dat u er bent. Welkom!
En wat een mooi initiatief van het Steuncomité Eemnes-Oekraïne, Goede Buren Eemnes en het Burgercomité Vluchtelingen Blaricum om deze avond met steun van de Rotary Laren Blaricum te organiseren. Dank daarvoor en hopelijk het begin van een estafette in onze drie BEL-dorpen.
Het verhaal van de vluchteling
Verhalen zijn belangrijk om verteld te worden. Het vertellen van verhalen, gesproken, gezongen, in dichtvorm, zorgt ervoor dat we de wereld om ons heen kunnen begrijpen en structureren, maar ook dat we onze ervaringen weer kunnen delen met anderen. Wat zijn onze diepere drijfveren of verandermomenten. Wat maakt dat je besluit te vluchten. Het verhaal over de vlucht, de zwerftocht, de ontberingen onderweg, maar ook de mensen onderweg die wel hulp bieden. Op Wereldvluchtelingendag vieren we de kracht en de moed van mensen die gedwongen zijn hun thuisland te ontvluchten om te ontsnappen aan conflicten of vervolging. Op zoek naar een veilig bestaan elders.
Nederland kent een lange geschiedenis van het opvangen van vluchtelingen. Eigenlijk al sinds ons ontstaan, onze bevrijdingsoorlog, de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spaanse onderdrukker waardoor de noordelijke Nederlanden een republiek werden. De zuidelijke Nederlanden, België zoals het sinds 1830 heet, bleef Spaans. Dat zorgde voor een stroom vluchtelingen uit Antwerpen en andere Vlaamse steden naar Amsterdam en zorgde mede voor onze Gouden Eeuw. De Portugese joden vonden in Nederland ook hun toevluchtsoord, met als blijvend monument de Portugese Synagoge. In de loop der eeuwen is Nederland dus altijd een toevluchtsoord geweest, van Franse Hugenoten, tot doopsgezinden uit Zwitserland, tot Duitstaligen op de vlucht voor de oorlogen op het continent.
Het is goed om ons bewust te zijn van onze geschiedenis. We zijn als land een mengelmoes van verschillende culturen en afkomst. Vaak doordat mensen op de vlucht waren voor oorlogen, maar ook gewoon op zoek naar geloofsvrijheid, persoonlijk of politieke vrijheid of gewoon een beter bestaan. Tegenwoordig komt men naar Nederland door een mengeling van immigratie en komen mensen op de vlucht voor oorlog, geweld en onderdrukking hier hun toevlucht zoeken. Vluchtelingen. Onze asielzoekers. Die hier allen ook weer een bestaan proberen op te bouwen. En dat verrijkt onze samenleving in alle vormen. Cultureel, qua gebruiken en hoe we naar de wereld kijken, maar ook basaal culinair, want zeg nu zelf de Nederlandse stamppotkeuken is geen culinair hoogstandje. Al die mensen, van vroeger en van nu, die maken dat we samen Nederland zijn. Vluchtelingen die hier hun kansen grijpen door te studeren en arts te worden, die een opleiding tot banketbakker volgen, die zich inzetten in de zorg, die zich uiten in de kunst, muziek, schrijven. Zo veel verhalen met successen en ja soms ook tegenslag. Wat zijn en blijven we zo toch een mooi, divers en kleurrijk land.
Wereldvluchtelingendag werpt een licht op de rechten, behoeften en dromen van vluchtelingen en helpt politieke wil en middelen te mobiliseren zodat vluchtelingen niet alleen kunnen overleven, maar ook kunnen gedijen. Hoewel het belangrijk is om het leven van vluchtelingen elke dag te beschermen en te verbeteren, helpen internationale dagen zoals Wereldvluchtelingendag om wereldwijde aandacht te vestigen op de benarde situatie van degenen die op de vlucht zijn voor conflicten of vervolging. En onze wereld is nog lang geen veilige plek. Conflicten, groot en klein, zijn aan de orde van de dag. Wereldwijd zijn er 108,4 miljoen vluchtelingen, nog nooit telde de UNHCR zo veel mensen op de vlucht. De meeste mensen die op de vlucht slaan blijven in eigen land. Als zij wel grenzen oversteken, blijven ze meestal in hun eigen regio. De meeste mensen die hun land ontvluchten, vluchten naar een buurland. In 2022 werd 70 procent van alle vluchtelingen opgevangen door buurlanden. Opvang in de regio gebeurt dus al en massaal.
Asiel en migratie zijn complexe onderwerpen in het publieke debat. Genuanceerde informatie hierover is noodzakelijk om verwarring te voorkomen en polarisatie tegen te gaan. Regelmatig worden begrippen door elkaar gehaald. Er wordt vaak over vluchtelingen gesproken, terwijl het over migranten gaat. En je ziet ook dat de woordcombinatie ‘illegale asielzoeker’ wordt gehanteerd. Asiel zoeken is een recht en dus nooit illegaal. Woordkeuze maakt het verschil.
Een ‘economische’ vluchteling is geen vluchteling, maar een migrant. En ook die hebben we trouwens hard nodig, zoals de Poolse, Bulgaarse en Roemeense werkenden in de bouw, in fabrieken, op het platteland en in de zorg.
Doen we het als Nederland goed? We doen het niet slecht, maar behoren zeker niet tot de top qua aantallen opgevangen vluchtelingen. Buurland Duitsland vangt 2,1 miljoen vluchtelingen op, dan zouden we er in Nederland 450.000 moeten opvangen. We zitten met Oekraïense vluchtelingen en de asielaanvragen op hooguit een derde. Ja we zijn een dichtbevolkt land, maar dat is bijvoorbeeld Libanon ook qua aantal inwoners per km2. Als buurland van Syrië en Israël vangen ze 1 vluchteling op 7 inwoners op en dat als straatarm land. Dus feiten doen ertoe.
Ik wil graag mijn grote dank en waardering uitspreken naar allen die zich inzetten om mensen die hun land zijn ontvlucht voor oorlog, geweld en onderdrukking hier in onze drie gemeenten een warm welkom te bieden. En ze wegwijs proberen te maken in onze eigenwijze manier waarop we in Nederland functioneren. Die hulp bieden bij het leren kennen van onze samenleving en onze lastige taal. Dank dus voor het Steuncomité Eemnes-Oekraïne, Goede Buren Eemnes, het Burgercomité Vluchtelingen Blaricum, het taalcafé, Vluchtelingenwerk en al die andere organisatie en vrijwilligers die zich inzetten om vluchtelingen hun verhaal te laten vertellen, hun weg te vinden in Nederland, hun nieuwe bestaan te laten opbouwen in ons kleine, maar hopelijk nog lang gastvrije kikkerlandje. Dank daarvoor.
We krijgen vandaag een gevarieerd programma te zien, waarin de organisatoren erin geslaagd zijn om verschillende aspecten en achtergronden van vluchten te belichten. Het verhaal van de vluchteling. Vluchtelingen die in Eemnes en de andere BEL-dorpen op een warm onthaal mogen rekenen. Laat u meeslepen in verhalen, in zang, in dans en vooral in ontmoeting. Ik wens u een mooie, inspirerende avond.
Roland van Benthem
Namens de BEL-Gemeenten